Chi tiết quá trình chữa lành vết thương

CHI TIẾT QUÁ TRÌNH CHỮA LÀNH VẾT THƯƠNG:

Giai đoạn cầm máu và viêm:

• Quá trình cầm máu bắt đầu ngay sau khi xuất hiện vết thương, với sự tham gia của các yếu tố đông máu và huyết tương, mạch máu bị vỡ sẽ hình thành cục máu đông để cản trở sự chảy máu, các chất ngoại gian bào tạm thời cũng được tạo thành để làm kín vết thương và tạo ra 1 hoạt chất có khả năng thu hút sự di chuyển các tế bào khác đến tham gia tại vị trí vết thương. Tuy nhiên với các vết thương lớn, cần có biện pháp hỗ trợ để cầm máu và tránh mất nhiều máu.
• Phản ứng viêm sau tổn thương diễn ra khoảng từ vài giờ đến 4 ngày, nhưng với những vết thương mãn tính thì có thể cần thời gian lâu hơn. Trong quá trình này có sự tham gia của nhiều tế bào như:
  • Tiểu cầu.
  • Bạch cầu trung tính.
  • Đại thực bào.
• Phản ứng viêm hình thành do tế bào bạch cầu tiết ra các chất hóa học gây viêm, còn đại thực bào giúp làm sạch vết thương do tiêu hủy các tế bào chết và vi sinh vật.
• Quá trình cầm máu và viêm dẫn đến các ảnh hưởng quan trọng như hình thành chất ngoại gian bào ECM hoạt động và bài tiết, bổ sung các tế bào viêm, hình thành nguyên bào sợi và tế bào nội mô.

Giai đoạn tăng sinh:

• Giai đoạn tăng sinh kéo dài từ 1 - 3 tuần (có thể kéo dài lâu hơn tùy vào đặc điểm, vị trí và mức độ tổn thương), cùng với sự tham gia của các nguyên bào sợi và keratinocytes. Giai đoạn tăng sinh bao gồm 3 quá trình chính:
  • Giai đoạn tái cấu trúc.
  • Lên mô hạt.
  • Biểu mô hóa.
• Mục đích của giai đoạn tăng sinh là hình thành các mô và mạch máu mới, để bù lại các mô và mạch máu bị tổn thương trước đó. Bản chất là sự tăng sinh của tế bào nội mô kết hợp với nguyên bào sợi.
• Sau khi ngoại gian bào được tái tạo, một số hoạt chất bên trong sẽ khến biểu bì da cũ bị suy thoái và đồng thời, tổng hợp một loại ngoại gian bào mới gọi tên là Matrix Metallo – protein giúp làm sạch vết thương.
• Đến quá trình tái tạo biểu mô, các nguyên bào sợi sẽ chuyển đổi thành cơ nguyên bào sợi, . Chức năng của chúng là sắp xếp lại các ngoại gian bào để các tế bào của vết thương liên kết với nhau tốt hơn.
• Quá trình này sẽ diễn ra đầu tiên ở phần mép và phần phụ của vết thương, rồi tiến dần vào trung tâm chính của vết thương dần dần. Đây là lý do vì sao vết thương thường bắt đầu gây ngứa xung quanh mép da khi sắp lành thương.

Giai đoạn tái tạo:

• Giai đoạn tái tạo để làm liền vết thương có sự tham gia của hai tế bào chính là nguyên bào sợi và đại thực bào. Sự kết hợp của các nguyên bào sợi và ngoại gian bào, cùng các tế bào mới được hình thành từ đáy vết thương lên trên. Sau khoảng 3 tháng đến 1 - 2 năm thì vết thương bắt đầu lành và đây cũng là giai đoạn hình thành sẹo, có thể là sẹo lồi, sẹo lõm,…
• Cơ nguyên bào sợi có vai trò tổ chức các ngoại gian bào mới, tạo liên kết chặt chẽ với các bó vi sợi. Cùng với đó là hàng loại hoạt chất mới dẫn đến phản ứng sinh học để tăng mật độ tế bào, ổn định chất nền và tăng sức đề kháng.
• Song song với đó, quá trình sửa đổi collagen cũng được thực hiện và tạo thành collagen I, collagen III. Sau đó, nguyên bào sợi sẽ phân hủy và thay thế vào đó là các ngoại gian bào mới khỏe khoắn, góp phần cho vết thương được liền nhanh chóng.